9 kroków Scrooge'a do stania się lepszym człowiekiem

Wszyscy powoli przygotowujemy się do obchodów Świąt Bożego Narodzenia, a skoro Święta to nie może zabraknąć "Opowieści Wigilijnej" ;) 

Wspomnienie o Zagładzie

 

Nie każda lekcja służy zdobywaniu wiedzy, kompetencji kluczowych, umiejętności. Nie każdą lekcję daje się podsumować lakonicznym stwierdzeniem – „cele zostały osiągnięte”. Kilka razy w roku trzeba zrobić pauzę, wymownie milczeć – to są lekcje z gatunku tych najtrudniejszych, bowiem mają przeniknąć do głębi serca, zostać w pamięci na długie lata, być może do końca życia…

One pomagają odkryć sens człowieczeństwa – coś, co jest chyba najważniejszym, choć niestety równie często pomijanym komponentem edukacji.

Trudno rozmawiać z dziećmi o Holocauście, trudno dobrać właściwe słowa, trudno opowiedzieć tak, by faktycznie wstrząsnęło. Kilka milionów ofiar, piece krematoryjne, komory gazowe, obóz koncentracyjny, getto – liczby i pojęcia są oczywiście ważne, gdyż porządkują totalitarną rzeczywistość, ale jak wyzwolić szczere przeżycie - współodczuwanie?

Sięgam po literaturę, po głos tych, którzy byli najbliżej. Oni są rzecznikami prawdy, oni mogą więcej.

Ida Fink – ocalona po aryjskiej stronie. Świadek Zagłady, głos Nieobecnych. Opowiadanie Wariat. Tytułowy bohater trudni się zamiataniem ulic, podczas jednej z łapanek Niemcy ładują na samochód jego trzy córki, a on obserwuje z dala odjeżdżający konwój. Kilka lat po wojnie mężczyzna relacjonuje przebieg akcji lekarzowi: Panie doktorze! No i co? Ojciec wyszedłem, pobiegłem do nich i razem tak? A ja przyłożyłem palec do ust, zagryzłem go ze strachu i trząsłem głową, że nie wolno wołać, żeby było cicho sza! Dwie młodsze jeszcze raz zawołały, ale tamta, moja pierwsza zakryła im usta dłonią. 

Podobnych dylematów moralnych było podczas wojny tysiące. "To nieludzkie i okrutne" - mówią uczniowie. Pójść na śmierć z dziećmi czy chronić siebie? - tu odpowiedź nie jest już taka prosta. "Na szczęście" - pomyślałem. "Zbyt często lubimy wydawać wyroki". 

Albo niech mi pan da lekarstwo takie, żebym nie musiał się chować i krzyczeć: Idę! Ja idę! Bo one tego już i tak nie słyszą... bo one tego już i tak nie słyszą... - powtarzam. 

Dzwoni dzwonek, wychodzę, nikt inny się nie rusza... o tej lekcji będą długo pamiętali. Czasami potrzeba niewiele, aby obudzić w człowieku "więcej". 

Hobbit - stacje zadaniowe

Ze stacji zadaniowych korzystam najczęściej w szkole, dzieląc klasę na grupy. Zadania umieszczam pod wizerunkami bohaterów książki, które wiszą na drzwiach poszczególnych klas. 

Oto zestaw zadań wraz z instrukcjami: 

ZADANIE NR 1

Ruszyliście na spotkanie

Pierwsze czeka Was zadanie

Krasnoludów wpisz imiona

Wszak to sprawa podstawowa

By przyjaciół znać Hobbita

Aby pięknie się przywitać

 

1.      D

2.      B

3.      K

4.      F

5.      D

6.      N

7.      O

8.      O

9.      G

10.  B

11.  B

12.  B

13.  T

ZADANIE NR 2

Gandalf magii zna tajniki

I odkrywa sekreciki

Pomóż odkryć mu Hobbita

A nagroda Cię przywita

Zakreśl dane prawidłowe

Zajmiesz miejsce honorowe 

1. Bilbo nosił brązowe buty z podeszwą. 

2. Bilbo był skłonny do tycia. 

3. Bilbo był synem Belladonny Tuk. 

4. Bilbo miał 5 palców przy każdej stopie. 

5. Bilbo zamieszkiwał przytulną norkę. 

6. Bilbo nosił ubranie w kolorze fioletowym.

7. Bilbo był bardzo owłosiony. 

8. Bilbo był nazywany przez krasnoludów włamywaczem. 

ZADANIE NR 3

W rękach trollów Hobbit mały

Nie pomogą tutaj czary

Musi słońce wyjść zza chmury

Czego William już nie lubi

Określ cechy tej postaci

A król ludzi Cię odznaczy

(użyj przymiotników)

ZADANIE NR 4

Do Golluma zawitałeś

Tu zagadek moc dostałeś

Rozwiąż wszystkie niczym Hobbit

A zwycięstwa poznasz słodycz

 

I

Nie ma skrzydeł, a trzepocze,

Nie ma ust, a mamrocze,

Nie ma nóg, a pląsa,  

Nie ma zębów, a kąsa

II

Nie można tego zobaczyć, ani dotknąć palcami,

Nie można wyczuć węchem ani usłyszeć uszami;

Jest pod górami, jest nad gwiazdami,

Pustej jaskini nie omija,

Po nas zostanie, było przed nami,

Życie gasi, a śmiech zabija

III

Coś, przed czym w świecie nic nie uciecze,

Co gnie żelazo, przegryza miecze,

Pożera ptaki, zwierzęta ziele,

Najtwardszy kamień na mąkę miele,

Królów nie szczędzi, rozwala mury,

Poniża nawet najwyższe góry

 

ZADANIE NR 5 

Kraina miodem i mlekiem płynąca

Tu kąt przyjemny, a strawa gorąca

U pana elfów gościna chwilowa

A mapa Hobbita moc skarbów chowa

 

Zaznacz na mapie miejsce, w którym obecnie przebywasz. 

ZADANIE 6

Wargowie krążą i krwi szukają

Wtedy krasnale wnet uciekają

Gdzie szukać ratunku? Trudno powiedzieć

Lecz dobry czytelnik powinien wiedzieć

 

Napisz, gdzie skrył się Hobbit wraz z krasnoludami i w jaki sposób udało im się uciec przed wargami.

 

ZADANIE NR 7

 

Przed Mrocznym Lasem domek niedźwiedzi

A każdy krasnal wzrok jego śledzi

Czy znasz Beorna, mój drogi Panie?

Wypowiedź o nim swe własne zdanie.

 

Oceń postępowanie Beorna, biorąc pod uwagę całą powieść.

 

ZADANIE NR 8

W pułapkę pająków krasnolud wpada

Zostawić przyjaciół? To nie wypada

Rusza więc Hobbit z małym mieczykiem

Opisz te starcie z lekkim dreszczykiem.

ZADANIE NR 9

 

W Samotnej Górze smok straszny mieszka

Tu go spotkała największa klęska

Zaznacz prawdziwe końcówki zdania

A ta historia będzie Ci znana

 

A)    W Samotnej Górze  mieszkał straszliwy smok o imieniu Smail/Smaug/Smeryn.

B)    Smok zabił ojca oraz dziadka Gandalfa/Thoriego/Bilba

C)    Słaby punkt smoka znajdował się pod piętą/na głowie/w okolicy serca.

D)    Smoka zabił Gandalf/Bilbo/Bard.

 

ZADANIE NR 10

 

Bitwa Pięciu Armii wnet się rozpoczyna

Musisz zatem wiedzieć, gdzie tkwi jej przyczyna

Dopasuj wszystkie ludy w poniższe rubryki

A poznasz rozstrzygnięć końcowe wyniki

 

BARD, WARGOWIE, KRASNOLUDY, BEORN, GOBLINY, GANDALF, ORŁY

 

Przyjaciele Hobbita	Wrogowie

 

Szlachecki sprawdzian

W miejsce standardowego testu wiedzy proponuję szlachecki sprawdzian. 

Waćpan gotowy do rozwiązania? :D 

Przed Tobą wyjątkowy sprawdzian. Wyobraź sobie, że jesteś polskim szlachcicem, który żyje na przełomie XVI i XVII wieku. Daj świadectwo potomnym i opowiedz o Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w której przyszło Ci żyć. Gotowy na niezapomnianą przygodę? Zaczynamy!

 

Z wielką radością przyjąłeś informację o zawarciu unii pomiędzy Rzeczypospolitą, a  1) ……………………. Sam wybrałeś się do Lublina, by sprawdzić, jakie korzyści przyniesie ona naszemu państwu. Według Ciebie ten sojusz jest dobrą wiadomością, ponieważ 2) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Niedługo po tym wydarzeniu udałeś się na sejmik ziemski, w skład którego wchodzą wyłącznie 3) …………………….. To tam podejmowano decyzje, dotyczące przyszłości państwa. Z dumą prezentujesz swój 4)………………….. i 5) …………………….., które świadczą o Twoim zacnym rodowodzie.

Twój pradziad był przecież znanym 6) ……………………. i walczył w bitwie pod Grunwaldem. Ty również musisz czasami wstawić się na wezwanie króla, aczkolwiek posiadasz inne, liczne 7)…………………… Nie musisz płacić tak dużych 8) …………………, jak mieszczanie.

 

Ostatnio odkupiłeś od sąsiada kawał dorodnej ziemi, za chwilę wpuścisz na nią  9) ……………., którzy będą musieli odrobić pańszczyznę. Zbijasz niezłe kokosy i z dumą patrzysz na najbiedniejszą szlachtę, czyli 10) ……………………

 

Twoja sytuacja poprawiła się po wojnie trzynastoletniej, w wyniku której do Polski wrócił 11) …………………….. Teraz możesz bez przeszkód transportować swoje towary na całą Europę.

Szlachta rządzi całym krajem, niedługo będziesz miał wpływ na wybór nowego króla, ponieważ sejm uchwalił 12) ………………………….., a najpoważniejszym kandydatem do objęcia tronu jest pochodzący z Francji 13) …………………………

 

Nowy władca musi podpisać dwa akty 14) ………………………..............................., dzięki którym zyskasz kolejne przywileje.

 

Postaw krzyżyk obok wiadomości, które opisują Twoją osobę.

 

15)

Mieszkasz w folwarku.

Masz decydujący głos w sprawach państwowych.

Należysz do najliczniejszej grupy społecznej w Rzeczypospolitej.

Król musi się liczyć z Twoim zdaniem.

Nie posiadasz żadnych praw.

Zajmujesz się rzemiosłem.

Za Twoim dworem znajduje się lamus.

 

16) Wymień osoby innej narodowości, z którymi spotykałeś się w ciągu życia:

…………………………………………………………………………………………………..

17) Wymień religie lub odłamy religijne, o których słyszałeś:

…………………………………………………………………………………………………..

Ty sam jesteś chrześcijaninem i cieszysz się, że mieszkasz w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, bowiem tu panuje 18) …………………………………..

W całej Europie szaleje zaś reformacja.

 

Jesteś świadkiem doniosłych przemian. Niejaki 19) …………………………….. ogłosił, że ziemia krąży wokół słońca. Nie wiesz, co o tym myśleć, ponieważ do tej pory sądzono, iż 20)………………………………………………….. Jego dzieła wpisano podobno na indeks 21)…………………………………………..

 

W sumie to bardziej interesuje Cię życie codzienne. Ruszasz więc do karczmy, aby świętować swój sukces. Zażywasz przyjemności, słuchając poezji sławnego poety renesansu – 22)……………………………………………

"Zero" - odkryj to, co w człowieku najpiękniejsze

Lubię wykorzystywać na języku polskim filmy krótkometrażowe. Lekcja ma swoje ramy czasowe i nie zawsze jesteśmy w stanie poświęcić kilka jednostek lekcyjnych dla obejrzenia jednego filmu, który trwa blisko dwie godziny. Nawet jeśli jest on bardzo wartościowy, zawsze pojawia się z tyłu głowy pytanie - czy warto? Inna sprawa, że projekcja filmu to jedno, a jego omówienie to zupełnie coś innego. Samo oglądanie dla oglądania mija się chyba z celem, trzeba przecież rozeznać, na ile dany film spodobał się uczniom i co z niego dla siebie wyciągnęli. 

Film krótkometrażowy daje taką możliwość i tu chciałbym się skłonić ku produkcji Christophera Kezelosa "Zero". Jest to niewątpliwie jedna z bardziej ciekawszych realizacji w obrębie tego gatunku, z jaką do tej pory się zetknąłem. Ciepła i wzruszająca historia o wykluczeniu, samotności, przyjaźni, miłości, budowaniu więzi, dorastaniu do człowieczeństwa. Uczniowie mają zwykle wiele do powiedzenia na temat losów głównego bohatera, potrafią formułować trafne wnioski, znajdują niebanalne nawiązania. W cyferkach na ubraniach papierowych istot odnajdują choćby mechanizm segregacji ludzi w obozach koncentracyjnych. 

Przy filmie Kezelosa zwykle poświęcam całą lekcję na obejrzenie wraz z dyskusją, po czym proponuję jeden z poniższych tematów, w zależności od poziomu zrozumienia tekstu (można to bardzo szybko wyłapać). 

1. Wciel się w postać Zero i opisz swoją historię, stosując narrację pierwszoosobową. 

2. Opisz historię Zero, zwracając szczególną uwagę na przeżycia bohatera (narracja trzecioosobowa). 

3. O jakich problemach międzyludzkich opowiada historia Zero? 

4. "Zero" - samotność, miłość, poświęcenie - w jaki sposób zostały przedstawione owe tematy w filmie Kezolosa? 

Oczywiście "Zero" daje także inne, o wiele szersze możliwości interpretacyjne. A jakie jest Wasze spojrzenie? Dzielcie się w komentarzach ;) 

Film "Zero"

"Myśli i słowa" - startujemy ;)

Po kilku latach przerwy wracam do blogowania w nieco poważniejszym formacie. "Myśli i słowa" to  projekt, w którym zamierzam podzielić się z Państwem swoimi pomysłami edukacyjnymi, a także przemyśleniami na temat szeroko pojętej humanistyki. Treści pedagogiczne będą pewnie wiodły prym wśród publikowanych materiałów, aczkolwiek każdy entuzjasta kultury znajdzie tu coś dla siebie. 

Zachęcam do lektury oraz dzielenia się uwagami. Mam nadzieję, iż "Myśli i słowa" staną się miejscem, gdzie będę mógł podzielić się z Państwem swoją miłością do literatury i historii, miejscem spotkania i dialogu, w którym każdy, nawet najmniejszy głos zostanie zauważony. 

A teraz mogę w końcu zluzować tony :) Projekt "Myśli i słowa" uważam za otwarty.  Życzę Wam udanej lektury, mocy inspiracji, ruszamy do przodu, byle bez wariacji... 

Do usłyszenia 

Grześ 

Kartka na Święta

Jako oderwanie od wirtualnej rzeczywistości i powrót do tradycyjnych życzeń świątecznych polecam projekt "IDĄ ŚWIĘTA, NIE O SMS-IE, LECZ O KARTCE PAMIĘTAJ". 

https://idaswieta.com/